Türk dünyasının tüm coğrafi bölgelerinde “Nevruz” Türklerin milli bayramı, “Ergenekon’dan Çıkış”, “Bahar Bayramı”, “Yeni Yıl Bayramı” adları altında binlerce yıldan beri kutlanmaktadır.
Nevruz, Farsça birleşik bir kelimedir. Nev; yeni, rûz; gün anlamını taşır. Yani, Nevruz, yeni gün anlamını taşıyan Farsça bir kelimedir. Bu gün, gece ile gündüzün eşit olduğu Miladi 21 Mart, Rumi 9 Mart günüdür.
Nevruz Bayramının birkaç bin yıldan beri Türk kavimleri arasında kutlandığı bilinmektedir. Bu bayramın MÖ VIII. yüzyılda Hunlar tarafından kutlandığı ve daha sonraki yüzyıllarda bütün Türk kavimleri tarafından en büyük bayram olarak değerlendirildiği anlaşılmaktadır. Kaşgarlı Mahmut “Dîvânü Lûgat-it Türk” adlı eserinde “Müslüman olmadan önceki Türkler, yılı dört eşit bölüme ayırırlar, her üç aya bir ad verirler. Yılın geçişini şu tarzda bildirirler. Nevruzdan sonraki ilk aya oğlak ayı derler ve o gün bayram yaparlar” diye yazmıştır.
Bütün Türk Dünyasında Nevruz, güneşin zaferi, yeniden doğuşu büyük şenliklerle akçam ağacı altında kutlanıyor. Güneşin yeniden doğuşu, bir 'yeni doğum' olarak algılanıyor. Akçam ağacını, motif olarak bizim bütün halı, kilim ve işlemelerimizde görebiliyoruz. Türklerde güneşin çok önemli olduğu biliniyor. İnançlarına göre gecelerin kısalıp gündüzlerin uzamaya başladığı 21 Aralık’ta gece-gündüzle savaşıyor. Uzun bir savaştan sonra gün geceyi yenerek zafer kazanıyor. İşte bu güneşin zaferini, yeniden doğuşu, Türkler büyük şenliklerle ‘akçam ağacı’ altında kutlanıyor. Güneşin yeniden doğuşu, bir 'yeni doğum' olarak algılanıyor.
Anadolu’da “Sultanı Nevruz”, “Nevruz Sultan”, “Mart Dokuzu” “Mart Bozumu”, “Mart Dutması”, “Mart Bozması”, “Mart Kırma”, “Yılbaşı Tutmak”, “Bahar Bayramı”, “Yörük Bayramı”, “Yumurta Bayramı”, “Yılsırtı”, “Bereket Bayramı”, “Kış Bitti Bayramı”, “Yıl Yenilendi”, Kırklar Bayramı, ve “Nevruz Çiçeği” gibi adlarla bilinen Nevruz, gelenekleriyle bütün Türk toplumu içerisinde yaşamaktadır. Koç Katımı, Saya Gezme, Kışyarısı, Hızır Orucu, Kabayele Karşı Gitme, Hıdırellez, Eğrilce, Sıçancık, Ekin Salavatlama, Ildız (Yıldız) Sıçraması, Taş Taşa Kuytu Olması, Kapı Pusma, Yeddi Levin Gecesi, Baca Baca, Uşak Bayramı Günü, İltefi Anı, Tahvil Saati, Ölü Bayramı, Kabir Üstü, Kalbur Üstü, Kara Çarşamba, Ahır Çarşamba Gecesi gibi mevsim dönümü törenleri ve bayramlar köken olarak Nevruz'la ilişkilidir.
ALA ÇİLEDEN SONRA NEVRUZ OLUR
“3 ay sonra Bayramdır, Novruz Bayramı.” Öz Türkler Azeriler 21 Aralık’tan sonra 40 gün ‘Büyük Çile’ (21 Aralık – 30 Ocak), sonra 20 gün ‘Küçük Çile’ 31 Ocak – 20 Şubat) ve ‘Ala Çile’ (20 Şubat – 20 Mart)’den sonra 21 Mart’ta Nevruz olur.
Bu bilgi, Nevruzun, İslam öncesi Türk topluluklarının önemli aylarından biri, yeni yılın ilk ayı olduğunu ve bunun için bayram yapıldığını bildirmesi açısından önemlidir. Demek ki, Nevruz, bir Türk bayramıdır ve her 21 Martta, yeni yılın gelmesi münasebetiyle kutlanmaktadır.
Nevruz kelimesinin Farsça karşılığı olan “Yeni gün” sözü, bazı Türk boylarında “Yeniden doğuş” olarak ta kullanılmaktadır. Kırgızlar, bilhassa Issık Gölü civarında yaşayalar, bu aydan itibaren tabiatın canlanmaya başlaması dolayısıyla, Nevruz gününü “Yeniden doğuş” adıyla kutlarlar.
Türklerin milli bayramı olan Nevruz, atalarımız Hunlardan başlayarak Gök Türkler, Uygur, Kırgız, Tatar, Özbek, Kazak, Türkmen v.s. Türkleri arasında tarih boyunca, yeni yılın başlangıcı olarak kutlanmış, bu günün şerefine toylar, eğlenceler düzenlemişlerdir. Hala, bütün Türk topluluklarında on iki hayvanlı Türk takviminin başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Türkler, çağlar boyunca bir çok dine girirmiş olmalarına rağmen hiçbir zaman Nevruz unutulmamış, çeşitli dinlerde yine yeni yılın gelmesi şerefine kutlamalar devam etmiştir.
Bugün, Türk toplulukları arasında Hıristiyan olan Çuvaşlar, Budist olduğu riayeti bulunan Tuvalılar ve Müslüman olan Kırgız, Azeri Türkleri aynı anda, bu bayramı kutlamaktadırlar. Bu da bu bayrama dini bir veçhe kazandırmaya çalışanların yanılgı içinde olduklarının en somut göstergesidir. Bugün bu bayram, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan, Karakalpakistan, Afganistan, Doğu Türkistan, Irak, Kırım, İdil-Ural boyları, Tuva, Saha, Hakasya, Çuvaş, Sibirya, Balkan, Kıbrıs Türkleri arasında kutlanmaktadır. Bu boylar, Nevruz bayramını geniş kapsamlı milli bir bayram haline getirmişler ve resmi tatil yapmışlardır.
Bir rivayete göre Türkler, Ergenekon’dan 9 Martta çıkmışlardır. Başka bir rivayet ise bu tarihi 21 Mart (Nevruz Bayramımız) olarak verir. Öyle anlaşılıyor ki, Ergenekon’dan çıkış işlemleri 9 Martta başlamış, 21 Martta da tamamlanmıştır.
Safımız Belli Türk Bayramı Nevruz'umuz Kutlu Olsun.
