Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Uysal görevinden alınarak, yerine Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı Naci Ağbal atandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlanan Atama Kararı'na göre Merkez Bankası Başkanlığı'na atanan Murat Uysal, geçen yıl Cumhurbaşkanlığı kararı ile göreve alınan Murat Çetinkaya'nın yerine getirilmişti.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla yayımlanan kararlara göre, TCMB Başkanı Murat Uysal, görevden alındı ve bu suretle boşalan göreve Naci Ağbal atandı. Ağbal'dan boşalan Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığına, İbrahim Şenel getirildi.
Cumhurbaşkanlığı Ekonomi Politikaları Kurulu Üyeliğine de Nihat Zeybekci atandı.
TCMB Görev ve Yetkileri-Fonksiyonları-Amaç ve Araçları-Açık Piyasa İşlemleri
Osmanlının son döneminde ve cumhuriyetin ilk yıllarında para basma tekeli verilen imtiyazla Osmanlı Bankasına aitti. 30 Haziran 1930 tarih ve 1715 sayılı yasa ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası bir anonim şirket olarak kuruldu ve 1931 yılında faaliyete başlayarak para basma yetkisi Osmanlı Bankasından alınıp Merkez Bankasına devredildi.
Sermaye Yapısı: Bankanın sermayesi 25 Milyon liradır. Buna karşılık 250.000 hissesi vardır.
Ortaklık Yapısı
A Grubu Pay Senedi: Hazineye aittir. ve %51’den az olamaz
B Grubu pay Senedi: Milli Bankalara Aittir.
C Grubu Pay Senedi: Yabancı bankalar ve şirketlere aittir. (15.000)
D Grubu Pay Senedi: Türk uyruğundan tüzel ve özel kişilere aittir.
Merkez Bankasının Görev ve Yetkileri
Görevleri
- Hükümetle birlikte TL’nin iç ve dış değerini korumak
- TL’nin hacim ve tedavülünü düzenlemek
- Altın-Döviz rezervlerini yönetmek
- Para ve kredi politikası yürütmek
- Api, reeskont ve avans işlemleri yapmak
- Zorunlu rezerv oranlarını belirlemek
- Mali pisyasaları izlemek
Yetkileri
- Banknot ihraç etmek
- Bankalara açılan krediler karşılığındaki faiz oranlarını belirlemek
- Para politikası uygulamak
- Kanunda belirtilen para politikası araçlarını kullanmak
- Gerektiğinde TMSF’ye (tasarruf mevduatı kredi fonu) kredi vermek
- Bankalara kredi vermek
- Kredileri tür, vade ve miktarlarını belirlemek
Merkez Bankası bu görev ve yetkilerini yanı sıra hükümeti mali ve iktisadi danışmanıdır. Devletin uluslararası mali ve iktisadi işleri Merkez Bankası tarafından yürütür.
Merkez Bankasının Bağımsızlığı
Politik Bağımsızlık: Merkez Bankasının hükümetin ve toplumdaki diğer baskı gruplarının etkisinde kalmadan karar alınmasını ve politika uygulayabilmesini ifade eder.
Ekonomik Bağımsızlık: Merkez Bankasının hükümetin izlediği politikalara kredi vermemesini ve diğer şekillerde destek olmamasını ve bu yönde gelecek isteklere karşı koyabilmesini ifade eder.
M.B’nin Bağımsızlığının Arttırılması
- M.B. başkanının uzun süre görevde kalması
- Bütçe hazırlanma sürecinde M.B. yer alması
- Kamu kesimine açılan kredilerin sınırlandırılması
- Kamu kesiminin Senyoraj gelirlerine bağlı olmaması
- Kamu borç stoğunun büyük olmaması
- Finansal piyasaların yeterince gelişmiş ve derinleşmiş olması
M.B’nın Üstlendiği Fonksiyonlar
- Para Piyasasında İstikrarı Sağlama Fonksiyonu: M.B. para piyasasında pararnın elde edilebilirliğini ve ulaşılabilirliğini kontrol ederek para piyasasının istikrarlı çalışmasını amaçlar
- Bankaların Bankası Olma Fonksiyonu: Ticari Bankaların müşterilerine sunduğu hizmetleri M.B’da bankalara sunar.Ticari bankaların rezervlerini tutmasının yanında ticari bankalara avans ve kredi vererek bankacılık sisteminin istikrarlı çalışmasını sağlar.
- Likiditenin Son Kaynağı Olma Fonksiyonu: Para basma tekeline sahip olan M.B. özellikle bankacılık sistemini kriz yaşadığı dönemlerde paranın son kaynağı olarak bankacılık sisteminin istikrarına katkı sağlar.
- Devletin Bankacılığını Yapma Fonksiyonu: Merkez Bankası devletin mali ajanı ve haznedarıdır. Bu bağlamda devletin fonlarını toplama, tutma ve gerektiğinde aktarma görevlerini yerine getirir.
Kaynak: https://ekonomihukuk.com/para-banka/turkiye-cumhuriyet-merkez-bankasi/
