Önce Wolkswagen Şimdi Chery' den Yatırım İptal Kararı

Çinli otomotiv devi, yatırım için kararını verdi. Daha önce yatırımın Türkiye'de de yapılabileceğini açıklayan Chery Auto yönetimi , rotayı İspanya'ya kırdı.

Böylece, Volkswagen'in Manisa'da kurmayı planladığı fabrika gibi Chery de Türkiye dışından bir ülkeyi tercih etmiş oldu.

İspanyol hükümeti ve Japon üretici EV Motors, Çinli Chery Auto'nun Avrupa'daki ilk üretim tesisi olan İspanya'da otomobil üretimine başlamak için anlaşmaya yakın olduğunu söyledi.

ÜRETİMİ BARSELONA'DA YAPACAK
İspanya Sanayi Bakanlığı yaptığı açıklamada, Chery Auto'nun Barselona kentinde üretime başlamak için bir anlaşmanın önümüzdeki günlerde resmileştirileceğinden emin olduğunu söyledi.

BAKANLIKLARLA GÖRÜŞTÜLER                                                                                  Chery, geçen sene Türkiye'de üretim için ilgili bakanlıklarla görüşmeye başladığını bildirmişti.
EV Motors Barselona sözcüsü, İspanyol heyet ile Chery'nin Çin'de yaptığı görüşmenin ardından anlaşmanın ortaya çıktığını ifade etti.

İSPANYA'DA SATIŞA BU YIL BAŞLADI
Henüz anlaşmaya ilişkin bir açıklama yapmayan Chery, Avrupa'ya düşük maliyetli, çoğunlukla elektrikli araçlar satan birkaç Çinli otomobil üreticisinden biri olmasının yanı sıra İspanya'da otomobil satmaya 2024'ün başında başladı.

NİSSAN'IN FABRİKASINDA ÜRETİM YAPACAK
Reuters'ta yer alan habere göre, Chery'nin Japon otomobil üreticisi Nissan'ın 2021 yılında kapattığı fabrikada araç üretmesi hedefleniyor. Anlaşmanın resmileşmesi halinde, Nissan'ın fabrikasının kapanmasıyla ortaya çıkan bin 600 kişilik istihdamın bir kısmının geri kazanılacağı tahmin ediliyor.

İspanya'nın Chery'ye herhangi bir kamu yardımı teklif edip etmediği konusunda ise İspanya Sanayi Bakanlığı tarafından açıklama yapılmadı.

VOLKSWAGEN DE VAZGEÇMİŞTİ
Bu arada dünya otomobil devi Volkswagen de daha önce Manisa'da fabrika kurmak için şirket kurmuştu. Ancak, planlanan yatırım hayata geçmedi.

Volkswagen Aktiengesellschaft Ekim 2019'da Manisa'da, 943 milyon 500 bin Türk lirası sermaye ile 'Volkswagen Turkey Otomotiv Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi' unvanlı şirketi kurmuştu. Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyine yönelik askeri harekatı sonrası beklemeye alınan fabrika yatırımı, pandemi koşulları sonrasındaysa askıya alınmıştı.

VW'nin Temmuz ayındaki açıklamasında "Bu koşullarda Volkwagen Grubu faaliyetlerini ve planlamalarını, uluslararası otomotiv pazarındaki değişen koşullara göre revize etmek zorunda kalmıştır. Manisa'da açılması planlanan yeni üretim fabrikası da elbette bu kapsama dahildir. Volkswagen Grubu Yönetim Kurulu, yeni üretim tesislerine yönelik planlarını durdurma kararı almıştır. Korona krizi geride kalana kadar, belirli bir süre boyunca tüm otomotiv projeleri mevcut üretim tesisleri ve mevcut üretim ağı dahilinde gerçekleştirilecektir" duyurusu yapılmış ve mevcut tesislerinde üretim artışına gidileceği ifade edilmişti.

Volkswagen Türkiye'deki yatırım planından tamamen vazgeçti. Volkswagen Turkey Otomotiv Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi 17 Aralık'ta tasfiyeye girdi. Tasfiyeye giriş kararı da Ticaret Sicil Müdürlüğü tarafından tescil edildi.

 Tasfiye ilanı Manisa Sicil Gazetesi'nde yayımlandı. Şirket 28 Aralık tarihinde de tasfiye için alacaklılara çağrı yaptı.

YATIRIM SLOVAKYA'YA KAYDIRDI

Şirket bu gelişmelerin ardından, 1 milyar euroluk yatırımla Slovakya'daki fabrikasını büyütme kararı almıştı. Şirket Slovakya fabrikasında yeni Passat ve Skoda Superb modellerini üretmesi planlandı.

Türkiye'de Yatırım, Teşvik Ve Devlet Destekleri

Türkiye Cumhuriyeti Devleti, tasarrufların katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirilmesine, üretim ve istihdamın artırılmasına ve uluslararası rekabet gücünü artıracak bölgesel ve stratejik yatırımların artırılmasına yönelik olarak yatırımcılara çeşitli teşvik ve destek sağlamaktadır.

Söz konusu teşvik ve destekler farklı kanun ve yönetmeliklerle düzenlenmiştir. Bu makalede;

1. 06.2012 tarih ve 28328 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar,

2. 2012/1 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliği,

3. 11.2016 tarih ve 29900 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2016/9495 sayılı Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar,

4. 2018/11201 sayılı Cazibe Merkezleri Programı Kapsamında Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Karar,

5. 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu

kapsamında sağlanan yatırım teşvik sistemi, proje bazlı yatırım teşvik uygulamaları, cazibe merkezleri ve teknoloji geliştirme bölgeleri uygulamaları ve bu uygulamalar ile sağlanan teşvik ve destekler ile başvuru prosedürleri açıklanacaktır.

1- YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ

2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ("Karar") kapsamında düzenlenen yatırım teşvik sistemi, temel olarak genel teşvik, bölgesel teşvik ve stratejik yatırımların teşviki uygulamalarından oluşmakla birlikte, bu teşviklerden yararlanarak yatırım yapmak isteyen işletmelere destek unsurlarından yararlanabilmeleri için yatırım teşvik belgesi verilmektedir.

Bu kapsamda, yatırımcılara KDV muafiyeti, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sosyal güvenlik primi desteği (işveren hissesi ve işçi payı için), faiz desteği, arsa tahsisi, KDV iade ve gelir vergisi stopaj desteği teşvikleri verilmektedir.

Yatırımcılar, teşvik uygulamalarından yalnızca biri için başvurabilmektedir. Buna ek olarak, yatırım teşvik belgesi alınmadan önce yapılan harcamaların destek kapsamında değerlendirilmeyeceği hususuna dikkat edilmesi gerekmektedir.

1.1 Genel Teşvik Uygulaması

Bölgesel ve stratejik yatırımlar ile teşvik edilmeyen veya teşviki şarta bağlanmış fakat şartları sağlanmamış yatırım konuları¹ hariç olmak üzere 1 ve 2. bölgelerde 1 milyon TL, 3.4.5.6. bölgelerde 500 bin TL yatırım tutarı ve üstünü sağlayan yatırımlar bölge ayrımı yapılmaksızın destek unsurlarından faydalanabilir.

1.2 Stratejik Yatırım Uygulamaları

İthalat bağımlılığı yüksek ürünlerin üretimine yönelik; (i) minimum yatırım tutarının 50 milyon TL'nin üzerinde olması, (ii) ürünle ilgili yurt içi toplam üretim kapasitesinin ithalattan az olması, (iii) yatırımla sağlanacak katma değerin minimum %40 olması (rafineri ve petrokimya yatırımlarında aranmaz), (iv) ürünle ilgili olarak son 1 yıl içerisinde gerçekleşen toplam ithalat tutarının 50 milyon ABD Dolarının üzerinde olması (yurt içinde üretimi olmayan ürünlerin üretimine yönelik yatırımlarda aranmaz) kriterlerinin hepsini sağlayan yatırımlar bölge farkı gözetilmeksizin destek unsurlarından yararlanabilmektedir.

1.3 Bölgesel Teşvik Uygulamaları

Bölgesel teşvik uygulaması kapsamında sektörlerin hangi bölgelerde desteklendiği ve yatırım tutarlarının ne olması gerektiği her sektör için yayımlanan listelerden kontrol edilmelidir. Minimum yatırım tutarı sektöre ve bölgelere göre değişiklik göstermekle birlikte en düşük asgari yatırım tutarı 500 bin TL olarak belirlenmiştir. Karar ekinde yayımlanan EK 2A²'da sektör kodlarının yanında bölgelere göre minimum yatırım tutarları belirlenmiş ve EK 2B'de ise illerin karşılarında yatırımı desteklenen sektör kodları listelenmiştir. Sektörlerin EK-2A'daki şartları sağlamaları halinde yatırımlar destek unsurlarından faydalanabilecektir.

Buna ek olarak, her bölgeye sağlanan destekler aynı olmakla birlikte, desteklerin uygulama süresi, oranları vb. unsurlar da bölgelere göre değişiklik gösterebilmektedir. Bu sebeple, asgari yatırım tutarlarına ek olarak, her bölgede yapılması planlanan yatırım için destek unsurlarının içeriklerinin Karar içeriğinden ayrı ayrı kontrol edilmesi gerekmektedir. Örneğin, vergi indirim oranı 1. Bölge için %50 iken, 6. Bölge için %90 olarak belirlenmiştir.

1.4 Öncelikli Yatırımların Teşviki

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nca ("Bakanlık") belirlenen bazı yatırım konuları³ bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında 5. bölgeye sağlanan desteklerden yararlanabilmektedir. Ancak bu yatırımlar, 6. bölgede yer almaları halinde bulunduğu bölge desteklerine tabi olmaktadır.

(Talep edilmesi halinde tüm uygulamalara genel teşvik uygulamaları çerçevesinde belge düzenlenebilmektedir.)

1.5 Proje Bazlı Yatırım Teşvik Uygulamaları

Ülkenin kritik ihtiyaçlarını karşılayacak, teknolojik dönüşümünü gerçekleştirecek, AR-GE yoğun ve yüksek katma değerli yatırımlar proje bazlı olarak desteklenmektedir. Proje Bazlı Yatırım Teşvik Uygulamaları, 2016/9495 sayılı Yatırımlara Proje Bazlı Devlet Yardımı Verilmesine İlişkin Karar'da düzenlenmiştir.

Bakanlık, belirlediği yatırım konusunda bir veya birden fazla şirketi yatırım için davet edebilmekte veya duyuru yapmak suretiyle çağrıda bulunabilmektedir. Proje bazlı desteklenmesi uygun bulunan yatırımlar öncelikle Cumhurbaşkanı'na sunulmaktadır. Desteklenmesine karar verilen yatırımlar için destek kararı yayımlanır ve yatırım teşvik belgesi düzenlenmektedir.

1. Başvuru Koşulları ve Değerlendirme

Proje bazlı yatırım teşvikine başvuru yapılabilmesi için, asgari sabit yatırım tutarının, Öncelikli Ürün Listesi'ndeki⁵ ürünlerin üretimine yönelik olan yatırımlar için 50 milyon Türk Lirası, diğer yatırımlar için ise 500 milyon Türk Lirası olması gerekmektedir.

Projelerin değerlendirilmesi aşamasında, Program Değerlendirme Komitesi tarafından ülkenin kritik ihtiyaçlarını karşılayabilme, üretim kapasitesi yetersiz olan ürünlerde arz güvenliğini sağlayabilme, teknoloji açığı olan alanlarda teknoloji kapasitesini geliştirebilme, ithalat bağımlılığını azaltma, yüksek katma değerli olma, farklı sektörlerde ülkeye rekabet gücü kazandırabilme, yenilikçi ve AR-GE'ye dayalı yatırım olma gibi kriterler dikkate alınmaktadır.

2. Sağlanan Destekler

Desteklenmesi uygun bulunan projelere; gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, KDV iadesi, vergi indirimi veya istisnası, sigorta primi işveren hissesi desteği, gelir vergisi stopajı desteği, nitelikli personel desteği, faiz veya kar payı desteği, sermaye katkısı, enerji desteği, kamu alım garantisi, yatırım yeri tahsisi, altyapı desteği, hibe desteği ve kanunlarla getirilen izin, tahsis, ruhsat, lisans ve tesciller ile diğer yasal ve idari süreçlerde kolaylaştırıcı düzenlemelerden uygun görülen destekler sağlanabilmektedir.

2- CAZİBE MERKEZLERİ PROGRAMI

Cazibe Merkezleri programı 2018/11201 sayılı Cazibe Merkezleri Programı Kapsamında Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Karar'da düzenlenmiş olmakla birlikte, program kapsamında az gelişmiş bölgelerdeki yatırım ortamını canlandırarak istihdam, üretim ve ihracatın artırılması ve bölgeler arası gelişmişlik farklılıklarının azaltılmasına yönelik yatırımların desteklenmesine ilişkin olarak program kapsamındaki illerde imalat sanayi yatırımları (US-97 Kodu: 15-37) ile çağrı merkezi ve veri merkezi yatırım projeleri için Devlet desteği sağlanmaktadır.

2.1. Sabit Yatırım Tutarı ve Asgari Kapasite

Desteklenecek imalat sanayi yatırımlarının, (i) organize sanayi bölgesi veya endüstri bölgesinde gerçekleştirilmesi ve (ii) asgari 2 milyon TL yatırım tutarı şartını sağlaması gerekmektedir. Organize sanayi veya endüstri bölgesi, sanayinin çevreye olumsuz etkilerini en aza indirmek amacıyla atık yönetim politikaları uygulayan, özel olarak planlanan ve imar planlarında da yer verilen bölge türü olarak tanımlanabilecektir.

Çağrı merkezi yatırımlarında ise, yukarıdaki koşullara ek olarak, asgari 200 kişilik istihdam sağlaması, ANSI/TIA-942 veya Uptime Institute TİER-3 veya üstü seviyede olan veri merkezi yatırımlarının ise asgari 5.000 m2 beyaz alan kapsaması gerekmektedir.

2.2. Sağlanan Destekler

Yatırımcıların başvurularının, Cazibe Merkezleri Programı Değerlendirme Komitesi tarafından uygun bulunması halinde, yatırım teşvik belgesi verilmekte ve yatırımcılara; (i) yatırım tutarının %25'ini aşmamak ve 10 milyon Türk Lirasına kadar olmak üzere aylık elektrik enerjisi giderlerinin azami %30'u 3 yıl süreyle Bakanlık bütçesinden karşılanan enerji desteği, (ii) 2012/3305 sayılı Karar kapsamında 6. bölgeye sağlanan destek unsurları sağlanmaktadır.

3- YATIRIM TEŞVİK BELGESİ BAŞVURU SÜRECİ

Yatırım teşvik belgesi başvuruları, 2012/1 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğ'de ("Tebliğ") düzenlenmiş olup başvurular, Elektronik Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Bilgi Sistemi ("E-TUYS") aracılığıyla Bakanlık'a iletilmektedir. Sistemdeki işlemlerin yürütülebilmesi için yetkilendirilmiş kullanıcı tanımlatılması ve elektronik imza ile giriş yapılması gerekmektedir. Gerekli belgeler⁶ ile yatırımcıyı temsile yetkili kişi Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü'ne ("Genel Müdürlük") yetkilendirme başvurusunda bulunularak⁷ yetkili kullanıcı atanabilmektedir.

E-TUYS üzerinden gönderilen başvuru belgelerinin Bakanlık'a ayrıca ibraz edilmesi gerekmemekte, ancak müracaat tarihi itibariyle 10 yıl boyunca yatırımcı sorumluluğunda muhafaza edilmesi gerekmektedir. Başvurunun Genel Müdürlük tarafından onaylanması durumunda yatırımcıya yine elektronik ortamda yatırım teşvik belgesi verilmektedir. Yatırım teşvik belgesi sadece yeni yatırımlar için değil mevcut tesise ilave edilecek yatırımlar için de alınabilecektir.

Kimler Başvurabilir?

Gerçek kişiler, adi ortaklıklar, sermaye şirketleri, kooperatifler, birlikler, iş ortaklıkları, kamu kurum ve kuruluşları ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, dernekler ve vakıflar ile yurt dışındaki yabancı şirketlerin Türkiye'deki şubeleri, kullanıcıları aracılığıyla başvuru yapabilmektedir.

Başvuru İçin Gerekli Bilgi ve Belgeler Nelerdir?

E-TUYS uygulamasında yer alan bilgilerin doldurulması ile aşağıda belirtilen belgelerin E-TUYS üzerinden elektronik ortama yüklenmesi gerekmektedir:

• Sosyal Güvenlik Kurumu'na ("SGK") muaccel olmuş prim ve idari para cezası borçlarının bulunmadığına veya tecil ve/veya taksitlendirildiğine ya da yapılandırıldığına ve yapılandırmanın bozulmadığına dair SGK'nın ilgili birimlerinden alınacak yazı veya elektronik bilgi iletişim ortamından alınacak barkodlu çıktı,

• "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı" veya "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı" şartı aranması gereken yatırım konuları için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan alınan karar veya karara ilişkin yazı,

• Yatırımın karakteristiğine bağlı olarak ilgili mevzuatı gereği diğer kamu kurum ve kuruluşlarından alınması gereken ve Tebliğ'in EK-2⁸'sinde belirtilen bilgi ve belgeler,

• Stratejik yatırımlar için ayrıca, yatırım konusu ile ilgili olarak sektörel, mali ve teknik analizlerin yanında daha önce belirtilen kriterlerin yerine getirildiğini gösteren bilgi, belge, hesap ve tabloları içeren fizibilite raporu,

• Yatırımın sektörüne, büyüklüğüne veya teşvik uygulamalarına bağlı olarak Genel Müdürlükçe talep edilebilecek diğer bilgi ve belgeler,

• 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 22/A maddesi uyarınca Hazine ve Maliye Bakanlığı tahsilat dairelerine müracaat tarihinden önceki 15 gün içerisinde vadesi geçmiş borcunun olmadığını gösteren belge. (Yalnızca faiz desteği için gerekmektedir.)

Proje bazlı yatırım teşvik uygulamaları başvurularında, 2016/9495 sayılı Karar'ın EK-1⁹'indeki belgenin E-TUYS'a yüklenmesi gerekmektedir.

Cazibe Merkezleri Programı ve Proje Bazlı Yatırım Teşvik Uygulamaları kapsamında yapılan başvurularda Bakanlıkça uygun görülmeyen projeler talep edilmesi halinde Yatırım Teşvik Programı kapsamında değerlendirilebilmektedir.

4- TEKNOPARKLAR

Üniversiteler, araştırma kurum ve kuruluşları ile üretim sektörlerinin iş birliği sağlanarak, ülke sanayinin uluslararası rekabet edebilir ve ihracata yönelik bir yapıya kavuşturulması, AR-GE ve yenilik faaliyetlerinin desteklemesi amacıyla 4691 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ("Kanun") kapsamında, yüksek ve/veya yeni teknolojileri kullanarak yazılım geliştirme, araştırma-geliştirme ve tasarım faaliyetleri yürüten şirketlere önemli teşvikler sağlamaktadır. Bu teşviklerden yararlanabilmek için şirket veya şubenin Kanun'da belirtilen teknoloji geliştirme alanlarından birinde bulunması gerekmektedir.

Halihazırda Türkiye'de 10'u Ankara'da, 11'i İstanbul'da olmak üzere 84 teknoloji geliştirme bölgesi¹⁰ bulunmaktadır. Teknoloji geliştirme bölgelerinin özel şirketler tarafından yönetilmesi sebebiyle ilgili mevzuatın izin verdiği ölçüde farklı prosedürler uygulanabilmektedir.

4.1. Sağlanan Destekler

Teknoloji geliştirme alanlarında ("Teknopark") bulunan şirketler ya da şubeler;

1. Gelir ve Kurumlar Vergisinden Muafiyet: 31/12/2028 tarihine kadar Teknopark'larda yürütülen yazılım geliştirme ve AR-GE faaliyetlerinden elde edilen gelir açısından kurumlar vergisinden muaf tutulmuştur. (İlgili vergi dairesine başvuruda bulunulması gerekmektedir.) Ancak, muaf tutulan gelir tutarı 1.000.000 Türk Lirası ve üzerinde olan yatırımcılar tarafından, bu tutarın %2'sinin pasifte geçici bir hesaba aktarılması gerekmekte ve aktarılmaz ise bu gelirin %20'si yüzde vergi istisnasına konu edilmemektedir.

2. AR-GE Personeline Gelir Vergisinde İndirim: Tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri 31/12/2028 tarihine kadar zerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisi; verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir. (Teşvikten yararlanacak olan destek personeli sayısı, AR-GE ve tasarım personeli sayısının %10'unu aşamaz. Ancak, toplam personel sayısı on beşe kadar olan şirketler için bu oran %20 olarak uygulanır.)

3. Sigorta Prim Desteği: 5746 Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunu'nun 3. maddesine istinaden, Teknopark'larda faaliyet gösteren firmalarda görev yapan ve ücreti gelir vergisinden istisna olan personelin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanmaktadır.

4. KDV İstisnası: Münhasıran bu bölgelerde üretilen ve sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetler 31/12/2023 tarihine kadar katma değer vergisinden muaf tutulmuştur.

5. Bölge Dışı Çalışma İzni: Bölgede yer alan işletmelerde çalışan AR-GE, yazılım ve tasarım personelinin yürütülen projelerle doğrudan ilgili olmak şartıyla, faaliyetlerinin bir kısmının bölge dışında yürütülmesinin zorunlu olduğu durumlarda ücretlerinin %100'ünü aşmamak şartıyla Bakanlar Kurulu'nca ayrı ayrı veya birlikte belirlenecek kısmı gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilmektedir. Toplam çalışma sürelerinin %20'sini aşmamak kaydıyla bu fıkrada belirtilen durumlar haricinde ilgili personelin bölge dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilebilmekte ve bu oran Cumhurbaşkanı tarafından %50'ye kadar artırılabilmektedir. (Muafiyetten yararlanabilmek için Teknopark'ın Yönetici Şirket'inin ("Yönetici Şirket") ve Bakanlık'ın onayı gerekmektedir.)

6. Gümrük ve Damga Vergisi Muafiyeti: Proje kapsamında kullanılmak üzere ithal edilen eşya, gümrük vergisi ve her türlü fondan ve bu kapsamda düzenlenen kağıtlar ve yapılan işlemler ile çalıştırılan personelin ücretlerine ilişkin kağıtlar damga vergisi ve harçtan muaf tutulmuştur.

7. Maaş Desteği: Desteklenecek programlar (matematik, fizik, kimya biyoloji ile Yükseköğretim Kurulu'ndan alınan görüş üzerine Bakanlık tarafından belirlenecek diğer programlar) kapsamında en az lisans derecesine sahip personelin her birine ödenecek aylık ücretin o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmı, 2 yıl süreyle Bakanlık bütçesine konulacak ödenekten karşılanmaktadır. (Teşvikten yararlanacak olan destek personeli sayısı, AR-GE ve tasarım personeli sayısının %10'unu aşamaz.) Buna ek olarak, doktora öğrencisi olan personele ve stajyerlere de, 2 yıl süreyle Bakanlık bütçesine konulacak ödenekten destek verilebilmektedir.

8. Yabancı Uyruklu Personel Çalıştırma Kolaylığı: 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu, 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yabancı uyruklu yönetici, vasıflı AR-GE personeli çalıştırılabilmektedir.

9. Teknolojik Ürün Yatırım İzin Desteği: Yatırımcılar kendilerine tahsis edilen arsalar üzerinde belirli bir süre kullanım hakkını alabilecekleri binalar inşa ederek AR-GE, yazılım ve tasarım faaliyetlerinde bulunabilmektedirler.

10. Makine ve Ekipman Desteği: Yatırımcıların faaliyetleri kapsamında ihtiyaç duydukları makine, ekipman ve yazılımlar Bakanlık bütçesine konulacak ödenekten karşılanabilmektedir.

4.2 Başvuru ve Değerlendirme Koşulları

Teknoloji geliştirme alanlarındaki Yönetici Şirket'lere başvurular genellikle çevrimiçi başvuru sistemleri aracılığıyla yapılmaktadır. Başvurular, her alan için farklılık gösterebilecek bir başvuru ücretine tabi olmakla birlikte, uygulamanın teknoloji geliştirme alanında yapılacak bir projeye dayandırılması gerektiği unutulmamalıdır.

Yatırımcılar, 29797 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliği'nin EK-2¹¹'sinde yer alan Teknolojik Ürün Tanımlama Belgesini oluşturur ve yatırım alanı, makine teçhizat bilgisi, yatırım maliyet tutarı, üretim teknolojisi, prosesi, prosesin ve ürünün neden olabileceği çevre kirliliği ile çevre ve insan sağlığını korumak için alınacak tedbirleri, personel ihtiyacı, işletme maliyeti, pazar araştırması, arıtma tesisi konusu ve benzeri başlıkları içeren yatırıma yönelik hazırlanmış Yatırım Fizibilite Raporu ile birlikte Yönetici Şirket'e müracaat etmektedir.

Başvurunun usul şartlarını sağlaması ve proje ile ilgili eksik bilgi olmaması durumunda, Yönetici Şirket tarafından başvuru sahibinin başvurduğu proje konusunda uzmanlardan oluşan Teknolojik Ürün Değerlendirme Komisyonu atanmakta ve üretilebilirlik, her alanda uygulanabilirlik, ihracat potansiyeli yüksek yüksek teknolojili ürünler üretilmesi ve katma değerlerinin yüksel olması gibi kriterler gözetilerek 1 ay içerisinde başvurunun kabulüne/reddine karar verilmektedir. Başvurunun kabulü halinde Yönetici Şirket ile proje sahibi arasında kira sözleşmesi yapılmaktadır. Buna ek olarak, Kanun kapsamında, iş yeri açma ve çalışma ruhsatı için Bakanlık İl Müdürlükleri'ne başvuru yapılması gerekmektedir.

Footnotes

1 Teşvik edilmeyen veya teşviki şarta bağlanmış fakat şartları sağlanmamış yatırım konularına şu link üzerinden ulaşılabilir: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120619-1-4.doc

2 Karar'ın EK-2A'sına şu link üzerinden ulaşılabilir: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120619-1-2.xls

3 Yatırım konuları: denizyolu ile yük veya yolcu taşımacılığı, orta yüksek ve yüksek teknolojili sanayi sınıfında yer alan ürünlere yönelik test merkezleri, nitelikteki turizm konaklama, savunma alanındaki yatırımlar, maden istihraç yatırımları veya maden işleme, eğitim (okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise ve hava araçlarına yönelik), AR-GE projeleri kapsamındaki ürün veya parçaların üretimi, otomotiv elektroniği, madenlerin girdi olarak kullanıldığı elektrik üretimi, enerji verimliliğine ve elektrik üretimine yönelik yatırımlar, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ve yer altı doğal gaz depolama, karbon elyaftan mamul kompozit malzeme üretimi, yüksek teknolojili sanayi sınıfında yer alan ürünlerin üretimi, maden arama, enerji üretimine yönelik kanat imalatı, alüminyum yassı mamul üretimi, lisanslı depoculuk, nükleer enerji santrali, laboratuvar kompleksi, otomasyona dayalı sera yatırımı, çevre lisansına tabi yatırımlar, engelli bakım merkezleri, yazılım ve bilişim ürünleri üretimi olarak belirlenmiştir.

4 Yatırım tutarı 500 milyon Türk Lirasının üzerindeki stratejik yatırımlar kapsamında yapılacak bina-inşaat harcamaları KDV iadesinden yararlanabilmektedir.

5 Öncelikli ürünler, 18 Eylül 2019 tarihli, 30892 sayılı Resmi Gazete'de Öncelikli Ürün Listesi Tebliği'nde düzenlenmiştir. ( https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/09/20190918-6.htm)

6 Yetkilendirme başvurusu için gerekli belgeler şu şekildedir: Başvuru yazısı ile birlikte, yatırımcıyı temsile yetkili kişi veya kişiler tarafından (i) imzalanmış müracaat dilekçesi, (ii) imzalanmış Kullanıcı Yetkilendirme Formu, (iii) düzenlenmiş imza sirkülerinin aslı veya noter onaylı örneği, (iv) Bakanlık internet sayfasındaki "E-İmza Uygulamaları" bölümünde yer alan taahhütnamenin noterde düzenlenmiş aslı veya tasdik edilmiş hali.

7 16.10.2020 tarihinde 31276 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik uyarınca yabancı yatırımcılar ile şirket adına yetkilendirilmiş kişilere KEP hesabına sahip olma zorunluluğu getirilmiş olup yetkilendirme başvuru belgeleri Genel Müdürlük KEP adresine iletilecektir.

8 Tebliğ'in EK-2'sine şu link üzerinden ulaşılabilir: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/yonetmelik/9.5.16251-ek.doc

9 2016/9495 sayılı Karar'ın EK-1'ine şu link üzerinden ulaşılabilir: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/11/20161126-1.pdf

10 Teknoloji geliştirme alanlarının listesine şu link üzerinden ulaşılabilir:  https://teknopark.sanayi.gov.tr/Home/TgbListesi

11 Yönetmelik'in EK-2'sine şu link üzerinden ulaşılabilir: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/08/20160810-8-1.pdf

Kaynak:  Pinar Yazar Öncel, Aydin & Uygun Attorney Partnership